عرفان پائولو کوئیلو یاعرفان رمانی

عرفان پائولو کوئیلو یاعرفان رمانی
زندگی نامه
پائولو در 27 اوت 1947 در شهر ریو دوژانیرو، پایتخت سابق برزیل و از شهرهای پرجمعیت فعلی این کشور، در خانواده ای متوسط به دنیا آمد. زادگاه او کشوری قدیمی است با بزرگ ترین رودها و جنگل های جهان به نام آمازون در آمریکای جنوبیست.
کوئیلو در سال 79 توسط دولت وقت ایران به عنوان اولین نویسنده خارجی که رسما دعوت شده به ایران آمد و خودش می گوید پولی که من برای چاپ کتابهایم از ایران در یافت می کنم از هیچ جای دنیا نگرفته ام و خودش سفر به ایران را این طور شرح می دهد (هنگامی که هواپیمایی من در ساعت دو بامداد در تهران به زمین نشست بیش از حد شگفت زده شدم و در آن نیمه شب بیش از یک صد خواننده منتظر من بودند و فقط به خاطر من به فرودگاه آمده بودند هرگز چنین چیزی را تجربه نکرده بودم به شدت تکان خوردم.)
دیدگاه ها
سحر و جادو
ساحر در مورد زنان بکار می رود و جادوگر در مورد مردان. کارائی سحر و جادو این است که میان دنیای مرئی و نامرئی ارتباط ایجاد کرده و از این رو نیروهای جادویی را از جهان نامرئی در دنیای مرئی به کار گرفتن و کارهای خارق العاده انجام دادن است. با دقت در آثار پائولو معلوم می شود دنیای نامرئی که او از آن سخن می گوید، جهان مرئی نیست، بلکه در برابر دنیای واقعی است و حقیقتی غیر از توهم ندارد. از این رو به صراحت سحر و جادو را موهوم و تخیّلی اعلام می کند.
کارهای خارق العاده ی که ساحران و جادوگران آثار کوئیلو انجام می دهند، تحوّل احساسی و هیجانی در زندگی است، که با شور آفرینی و نشاط انگیزی، زندگی را ارزشمند، معنا دار و جذاب ساخته، و به خرد اعظم نزدیک می کند.
جادوگری یکی از راه های نزدیکی به خرد اعظم است؛ اما هر کار دیگری که آدم می کند، تا زمانی که با قلبی سر شار از عشق کار می کند، می تواند او را تا این مرحله برساند.  پائو لو در کتاب والکری ها که نشر کاروان آن را در سال 84 به  چاپ رسیده  است در اهمیت جادو چنین می نویسد :
چه چیزی برای من مهم باشد ؟ جی ( استاد کوئیلو ) قبل از اینکه جواب دهد قدر ی تامل کرد و جواب داد جادو ! پائولو اصرار داشت : نه ! یک چیز دیگر . جی گفت : زن ! جادو  و زن . پائولو خنده اش گرفت و گفت  : این دو تا برای من خیلی مهم است .
ترویج شیطان پرستی                                                                                                              کوئیلو در کتای والکری ها که شرح سفر چهل روزه ی او به صحرای جنوب آمریکاست ضمن یاد آوری گذشته ی خود ، خاطراتش را از نحوه ی الهام گیری از آموزه های شیطان پرستی بیان کرده و به ترویج علامتهای مخصوص این گروه اشاره می کند . او می نویسد :
با خودش گفت : تنها کاری که باید بکنی این است که به کلمات ترانه گوش کنی . در اصل آهنگ نبود، بلکه وردی از مراسمی جادویی بود همراه با کلمات وحش در کتاب مکاشفه ی یوحنا که با صدای پایین در پس زمینه کار خوانده  می شد . هر کس آهنگ را می خواند نیروهای تاریک را بیدار می کرد ... وحش به همه گفته بود که عددش 666  ( عدد  666 از اعداد شیطان پرستیست که به عدد وحش معروف است )است و آمده است تا دنیایی خلق کند که در آن ضعیف به قوی خدمت می کند و هرکس هر کاری دلش بخواهد انجام دهد .  1
رمانهای او نیز در همین مسیر قرار دارد . بعلت استفاده از مواد مخدر – موسیقی تند و مهیج – بی بندو باری اخلاقی گرایش جوانان به این صنف افزایش یافته است .
تحریف و تضعیف آموزه های دینی
کوئیلو از جمله اشخاصی است که در آثار خود به شیوه های گوناگون مقدسات و تعالیم ادیان آسمانی را مورد تعرض قرار داده و کنار قرار دادن دین را سبب نزدیکی به خدا می داند .!
ترویج مصرف مواد مخدر و مست کننده
علی رغم اینکه تمام دانشمندان جهان مواد مخدر و مست کننده ها را ماده ای مرگبار و مضر می دانند باز افرادی مثل کوئیلو جوانان را به این کار ترغیب می دهند . این نویسنده ی برزیلی که در زندگی خود از این مواد افیونی به کرّات استفاده کرده در آثارش سعی دارد مواد مخدر را عادی جلوه دهد و برخلاف واقعیت خلاصی از آن را راحت نشان دهد . او در بریدا چنین می نویسد :
این جنون عود سوزاندن چیست ؟ سفیر گفت : می خواهند بوی ماری جووانا را پنهان کنند ... پسر من مواد مخدر مصرف می کند . پیش می آید ، من هم وقتی جوان بودم ماری جووانا می کشیدم . آدم زود از آن خسته می شود من که خسته شدم . همسرش احساس غرور کرد شوهرش مرد با تجربه ای بود او به دنیای مواد مخدر وارد شده بود و سالم از آن بیرون آمده بود ! 2
ترویج نهیلیسم (پوچ گرایی)
پوچ گرایی نظریه ی فلسفی ست که منکر هر گونه ارزش اخلاقی بوده و مبلّغ شکّاکیّت مطلق می باشد . این مطالب به راحتی در آثار کوئیلو به چشم می خورد . او در کتاب ورونیکا تصمیم می گیرد بمیرد در ص 43 تا 45 حالت خودکشی و پوچ انگار ی را تدایی می کند و هدف از بیان چنین مطالبی القای نهیلیسم یا همان زندگی پوچ و بی هدف است و در آخر خودکشی . !
ایدئولوگ رژیم غاصب صهیونیستی
او که مدّتهاست به عنوان مغز متفکر صهیونیستها ایده های این رژیم را طرّاحی می کند ، در قتل زنان و کودکان مظلوم فلسطین سهم بسزایی دارد .
نقد
·    بدون تردید روح انسان به این زندگی مادی رضایت نداده، افقی فراتر و عرصه ای فراخ تر از این را می جوید و محتاج سیری معنوی است که به عالمی واقعی و البته غیر مادی برسد. سیری که او را از محدودیت، کدورت، نابودی و رنج به بی کرانگی، روشنائی، ابدیت و لذت برساند. این گونه بودن و این گونه زیستن به حیات بشری ارزش و معنا می بخشد و روح را به هیجان و جنبش وا می دارد. سیری تحّول بخش که انسان را از همه ی محدودیت های بشری و کدورت های مادی رها کرده، از صفات الهی برخوردار گرداند، تحوّلی به سوی خدای شدن که انسان را به اوج رضایت، شادمانی و شکوفائی می رساند.
خداوند، پیامبران را برای رساندن انسانها به زندگی پاک و پرفروغی که حیات طیبه نامیده، به سوی آنها فرستاد. از این رو دعوت پیامبر را فراخوانی به زندگی معرفی کرده است «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْییکُم ؛اى کسانى که ایمان آورده‏اید! دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامى که شما را به سوى چیزى مى‏خواند که شما را حیات مى‏بخشد»1
دست یابی به این زندگی، در گرو تکاپو و سفر روح به سوی خداوند است. در این سفر انسان زائر اصل خویش است و خود را در اوج شکوفائی، ظرفیت های برای خدائی شدن و خدای بودن مشاهده کرده، به وجد می آید.
کوئیلو برای خوانندگان تشنه ی معنویت و سیر به سوی خداوند، دنیایی را می گشاید که در تخیّل و توهّم آنها تحقق دارد. او به جای سیر واقعی و حرکت ایجاد کردن در انسان ها ،آنها را در همان جای که هستند، با پردازش جهانی با شکوه و پر رمز و راز به هیجان وا می دارد؛ جهان نامرئی و نیروهای جادوئی که شور و اشتیاق به زندگی را بر انگیخته و انگیزه ای برای زیستن به او می دهند. او سفرهای تخیلی رمان هایش را نه به عنوان نمونه ای از یک سیر معنوی بلکه جایگزین سیر حقیقی مردم می کند.
هیچ کس با خواندن آثار کوئیلو نمی تواند گامی به سوی خداوند بر دارد. وی با بکارگیری زبان ساده، نمادین و پر از ابهامش تخیل و قوه ی وهم خوانندگان را به کار می گیرد، تا آنها نیز در آفرینش اثر شریک شده، معانی مأنوس و مطلوب خویش را در کلمه ها و جمله های چند پهلو و پر از نماد او بخوانند.
به همین علت او توانسته است مخاطبینی را در فرهنگ های بسیار گوناگون به پای نوشته های خویش دعوت کند. صد البته که این هنر بزرگی است؛ اما در بیان حقیقت و آموزش معنویت فریبی هنرمندانه و چیره دستانه ای به شمار می آید.
·    دیگر این که کوئیلو نه تنها افراد را به سوی عرفان نمی تواند راهنمای نماید، بلکه خوانندگان آثار او حتی نمی توانند زندگی خود را تغییر دهند، زیرا او اصلاً چنین پیشنهادی طرح نمی کند.
وی می گوید: عادی باشید و در همین عادی بودن راز زندگی را بجوید. او می کوشد از لحظات زندگی حتی ساعات افسردگی و پریشانی شاهدی دلربا بسازد و سر خوشی توهم گونه را جایگزین رنج هایی سازد که اگر با استفاده از داروهای مخدر و توهم زا یا مشروبات همراه شود، بهتر نتیجه می دهد. حداکثر تحولی که وی برای زندگی پیشنهاد می کند این است که در برابر دیگران بایستید و کاری که دوست دارید انجام دهید، از خطا کردن، سرزنش شدن، گناه و آبروریزی نهراسید.
·    مطلب دیگری که به عنوان نقد می شود مطرح کرد بحث آرامش و شادمانی است. کوئیلو خدایی خطاکار را باور دارد که با وجود او آسوده تر با ناملایمات زندگی و گناه کاری خود کنار می آید؛ در حالی که شناختن خدای کامل و حکیم بسیار آرامش بخش تر و در رنج های زندگی گوارا کننده تر است.
اگر همه ناملایمات با برنامه ای حکیمانه و در تدبیر پروردگاری دانا و مهربان شناخته شود، همواره در پی آنها رشدی، توفیقی، یا شادکامی و سروری خواهد بود.
·    نکته ی دیگر این که وی اساساً با شکافی که میان خرد و ایمان ایجاد می کند، یا با خداشناسی ناموجهی که توصیه می کند ،یا  با هوس محوری  ای  که در زندگی ترویج می کند ، برای افراد در زندگی،  اگر به سخنان او اعتماد کنند بحران هایی رفتاری، معرفتی ایجاد می کند.
کوئیلو کتاب های گوناگونی نوشته شده ، و سبک خاصی و قلم قوی دارد به گونه ای  که کتاب های او بسیار جذاب می نماید .آثار او طرفداران زیادی در دنیا دارد و کتاب هایش به زبانهای زیادیی ترجمه شده است  منظور ما از درج این کتاب  اینست که اگر با یکی از آن کتاب ها مواجه شدید و نظر شما را به خود جلب کرد آگاه باشید که آنچه در دست دارید نمی تواند یک برنامه و الگوی کامل برای شما باشد ؛ چون او ذهن مخاطب را با دنیایی ناشناخته درگیر می کند و او به خوبی از زبان قصه برای القای باور خود به مخاطب بهره می برد.
نکته ای که باید همه بدانیم این است که اگر می خواهیم وارد دنیای مطالعه شویم باید با یک دید منطقی وارد شویم و نقادانه یک اثر را مورد مطالعه قرار دهیم نه اینکه از هر اثری که در دست می گیریم متأثر شویم .
باور کوئیلو با توجه به تجربه هایی که در زندگی خود داشته نمی تواند الگوی سالمی باشد برای کسی که در مکتب اسلام پرورش یافته است باشد ، در حالیکه دین اسلام  مبانی ای دقیق و منطبق با عقل برای خود دارد .